“Ortaçağ'da gündemde olan felsefi sorular artık ortadan kalktı mı, yoksa güncel tartışmalarda sürüyor mu?”, Yeditepe Üniversitesi'nden Dr. Levent Kavas ile konuşuyoruz.
Geçen hafta yaklaşık olarak MS 5. yüzyıldan itibaren Rönesans dönemine kadar uzanan bin yıllık süreci kapsayan Ortaçağ düşüncesine, Dr. Levent Kavas ile giriş yapmıştık.
Bu hafta, Ortaçağ'da felsefecilerinin merkezî kavramlarını ele alacağız.
"Erdem Kulesi" olarak bilinen yukarıdaki görselin de ifade ettiği gibi, Ortaçağ yalnızca sözlü veya el yazması bilgiye mahkum bir dönem olsa da, felsefecilerin bugün de süren pek çok konuda düşündükleri, tartıştıkları ve fikir ürettikleri bir dönem.
20. yüzyılın en önemli felsefecilerinden kabul edilen W. Quine, Tümeller Problemi’nde en temel üç yaklaşımın (Gerçekçilik, Kavramsalcılık, ve Adçılık) çağdaş felsefede de farklı isimlerle sürmekte olduğunu söylüyor.
Konuğumuz Dr. Levent Kavas'a göre, Tümeller sorununun yanı sıra Ortaçağ düşüncesinde yer alan en temel üç kavram şunlar: Özgürlük, Ölümsüzlük (ruh), Dünya (sonsuzluk). Bu kavramlar Ortaçağ'da niçin çok önemliydi, bugün hangi biçimde ve nasıl karşımıza çıkıyorlar? Örneğin, "ruh" kavramı niçin "ölümsüzlük" tartışmasıyla bağlantılı? Bugünün zihin felsefesinde hangi biçimde ortaya çıkıyor? Dünya kavramının "sonsuzluk" ve "Tanrı'nın vasıfları" sorularıyla ne ilgisi var?
Tektanrılı anlayışa göre evren bu hâlinden daha farklı yaratılabilir miydi? Tanrı’nın bizi daha farklı değil de şu anda içinde bulunduğumuz evrende yaşatıyor olması bir tercih mi yoksa zorunluluk mu? Bu sorular Ortaçağ düşüncesini moderniteye bağlıyor.
Bir başka soru:
Son derece keyfî ve afaki gibi duran, "Bir toplu iğnenin başına kaç melek sığabilir?" sorusu aslında nereden kaynaklanıyor ve hangi önemli metafizik meselelere temas ediyor?
